9 tháng 8, 2022

Linh Sơn đâu đây, buông tiếng chuông ban chiều?

Chùa thường ở trên núi. Chùa là chốn linh thiêng. Chắc vì vậy nên nhiều ngôi chùa có tên là Linh Sơn. Tui tò mò tìm hiểu xem ở Việt Nam có những ngôi chùa Linh Sơn nào. Tất nhiên là tui chỉ có thể kể ra những ngôi chùa nổi tiếng hoặc gần gũi với mình thôi, chớ làm sao mà biết hết được.

1. Chùa Linh Sơn ở Đà Lạt

Đây không phải ngôi chùa Linh Sơn nổi tiếng nhứt, nhưng kể ra trước tiên vì chính nó gợi ta nhớ tới tên Linh Sơn qua câu hát trong bài Thương về miền đất lạnh của nhạc sĩ Minh Kỳ: Linh Sơn đâu đây, buông tiếng chuông ban chiều?

Chùa Linh Sơn ở đường Nguyễn văn Trỗi, TP Đà Lạt, được xây dựng năm 1938, hoàn thành năm 1940. Chùa không phải nằm trên núi mà nằm trên một ngọn đồi, phong cảnh hữu tình, xinh đẹp.

Chùa Linh Sơn Đà Lạt. Ảnh: VnTrip

2.a, b, c. Chùa Linh Sơn ở núi Bà Đen (Tây Ninh)

Đây có lẽ là ngôi chùa Linh Sơn ở trên núi cao nhứt (núi Bà Đen cao 986 met, cao nhứt Nam bộ) và được khách hành hương đến viếng nhiều nhứt. Khách du lịch đi cáp treo núi Bà Đen đến nơi sẽ đi tiếp một đoạn (khá xa) nữa để đến chùa. Ngôi chùa mang tên đầy đủ là chùa Linh Sơn Tiên Thạch, nhưng người dân vẫn quen gọi là chùa Bà Đen. Chùa được xây dựng từ giữa thế kỷ 18.

Chùa Linh Sơn Tiên Thạch trên núi Bà Đen. Ảnh Võ văn Tường

Thật ra, nói cho đầy đủ thì ở núi Bà Đen có đến ba ngôi chùa Linh Sơn. Ở dưới cùng có ngôi chùa Linh Sơn Long Châu, còn gọi là chùa Hang. Ở giữa có chùa Linh Sơn Phước Trung, còn gọi là chùa Trung. Và trên cao nhứt chính là Linh Sơn Tiên Thạch, còn gọi là chùa Thượng, chùa Bà, chùa Phật.

3. Chùa Linh Sơn ở TP Vũng Tàu

Thật ra ở tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu có đến 3 ngôi chùa mang tên Linh Sơn, và đều là những danh lam. Tuy nhiên đây là 3 ngôi chùa độc lập với nhau chớ không phải liên quan nhau như ba ngôi chùa Linh Sơn ở núi Bà Đen.

Ngôi chùa thứ nhất mà chúng ta nói tới là chùa Linh Sơn ở đường Hoàng Hoa Thám, TP Vũng Tàu. Nơi đây thường được giới thiệu là ngôi chùa xưa nhất Vũng Tàu, được xây dựng vào thế kỷ 19 trên triền núi nhỏ ở Vũng Tàu (chắc chỉ xưa nhứt TP Vũng Tàu thôi, chớ xét cả tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu thì còn những ngôi chùa xưa hơn). Chùa dời về vị trí hiện tại năm 1927, kiến trúc hiện tại có từ 1959.

Chùa đã được công nhận là Di tích Lịch sử - Văn hóa cấp quốc gia, trong chùa có những ngôi tượng rất cổ. Tuy nhiên, xét về cảnh quan, kiến trúc và độ cổ xưa của chùa thì không có gì đặc sắc.

Linh Sơn cổ tự ở Vũng Tàu. Ảnh: Phạm Hoài Nhân

4, Chùa Linh Sơn ở núi Thị Vãi (Tân Thành, Bà Rịa - Vũng Tàu)

Tên đầy đủ của ngôi chùa là Linh Sơn Bửu Thiền, có niên đại trên 200 năm, còn gọi là chùa Núi Thị Vãi.

Theo Gia Định Thành Thông Chí của Trịnh Hoài Đức, bà Lê Thị Nữ là người đầu tiên tu trên đỉnh núi, nên núi có tên là Thị Vãi. Ni sư Diệu Thiện (Lê Thị Nữ) đã cứu Nguyễn vương thoát nạn, do đó sau khi lên ngôi là vua Gia Long vua đã sắc phong cho bà là Linh Sơn Thánh mẫu, chùa là Linh Sơn Bửu Thiền tự.

Do chiến tranh, chùa đã bị phá hủy hoàn toàn năm 1966 và mới được đại trùng tu năm 1999. Hiện nay chùa Linh Sơn Bửu Thiền là một danh lam thắng cảnh tuyệt vời để tham quan (có điều leo núi hơi mệt).

Chùa Linh Sơn Bửu Thiền trên núi Thị Vãi. Ảnh: Báo Bà Rịa - Vũng Tàu

5, Chùa Linh Sơn ở núi Dinh (Tân Thành, Bà Rịa - Vũng Tàu)

Chùa ờ lưng chừng núi Dinh, là ngôi Tổ đình của Liên tông Tịnh độ Non Bồng, nên được gọi là Tổ đình Linh Sơn. Chùa còn có tên gọi khác là chùa Tây Phương.

Chùa không ở vị trí cao như chùa Linh Sơn Bửu Thiền nên dễ đến hơn, khung cảnh khá hữu tình.

Tổ đình Linh Sơn. Ảnh trích từ video trên website của Liên tông Tịnh độ Non Bồng.

6, Chùa Linh Sơn ở núi Tà Cú (Hàm Thuận Nam, Bình Thuận)

Chùa có tên đầy đủ là Linh Sơn Trường Thọ. Đây là ngôi chùa lớn trên núi Tà Cú, nơi có bức tượng Phật nằm trên núi dài nhất châu Á. Đi cáp treo núi Tà Cú bạn sẽ tới được nơi đây.

Chùa do Tổ Hữu Đức khai sơn khoảng nửa sau thế kỷ 19. Năm Tự Đức thứ 33, hoàng thái hậu Từ Dũ bệnh nặng, từ trên núi Tổ đã kê toa thuốc gửi sứ mang về triều chữa lành bệnh. Để tạ ơn, vua Tự Đức ân tứ bốn chữ Linh Sơn Trường Thọ. Ngôi chùa từ đó được mang tên chùa Linh Sơn Trường Thọ.

Chùa Linh Sơn Trường Thọ trên núi Tà Cú. Ảnh: Phạm Hoài Nhân

7. Chùa Linh Sơn ở Vạn Ninh (Khánh Hòa)

Đây cũng là một ngôi Tổ đình Linh Sơn nữa. Tổ Đình Linh Sơn tọa lạc tại thôn Hiền Lương, xã Vạn Lương, huyện Vạn Ninh (thị trấn Vạn Giã), tỉnh Khánh Hòa, khai sơn năm 1761, là một ngôi chùa có mặt khá sớm trong lịch sử Phật giáo Việt Nam nói chung và Phật giáo Khánh Hòa nói riêng.

Tổ đình Linh Sơn ở Vạn Ninh, Khánh Hòa. Ảnh: Võ văn Tường

8. Chùa Linh Sơn ở núi Ba Thê (Thoại Sơn, An Giang)

Chùa thường được gọi là chùa Phật bốn tay, tọa lạc thị trấn Núi Sập, huyện Thoại Sơn, tỉnh An Giang. Ngôi chùa hiện nay được xây dựng vào năm 1913 và trùng tu những năm gần đây.

Chùa có pho tượng đức Phật bằng đá cao 1,70m, ngang gối 1,10m và 2 tấm bia đá, một tấm bia cao 1,80m, bề ngang 0,82m và bề dày 0,24m ghi bằng chữ Phạn (hoặc có thể là chữ viết của dân tộc Phù Nam trước đây). Đây là những hiện vật của văn hóa Óc Eo, và chùa nằm trong vùng di chỉ văn hóa khảo cổ Óc Eo nổi tiếng.

Linh Sơn cổ tự ở Óc Eo. Ảnh: Hoàng Thám

9. Chùa Linh Sơn ở Rạch Núi (Long An)

Chùa tọa lạc tại khu vực chợ Núi, xã Phước Vĩnh Tây (ấp Tây, xã Đông Thạnh cũ), huyện Cần Giuộc, tỉnh Long An. Chùa nằm trên di chỉ khảo cổ học Rạch Núi, khai sơn vào giữa thế kỷ XIX.

Chùa Linh Sơn ở Long An. Ảnh: Võ văn Tường

10. Chùa Linh Sơn trên núi Long Ẩn (Biên Hòa, Đồng Nai)

Ngôi chùa này nhỏ thôi, nằm trên lưng chừng núi Long Ẩn, Bửu Long, Biên Hòa. Chùa không mấy nổi tiếng, ngay cả đối với dân Biên Hòa, nhưng tui cũng xin đưa vào danh sách này để nói... Biên Hòa cũng có chùa Linh Sơn!

Chùa Linh Sơn, Biên Hòa. Ảnh: Phạm Hoài Nhân

Ở trên tui đã liệt kê 10 ngôi chùa mang tên Linh Sơn (thật ra là 12), coi như đủ cho ai muốn đi hành hương thập tự rồi. Giờ xin lướt qua thêm một số ngôi chùa mang tên Linh Sơn khác. 

Ở Đồng Nai vẫn còn 2 ngôi chùa khác mang tên Linh Sơn, đó là:

11. Linh Sơn ni tự, ở khu phố Vườn Dừa, phường Phước Tân, thành phố Biên Hòa.


12. Chùa Linh Sơn ở Đường 129, ấp Bàu Mây, xã Thú Thanh, huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai. Đây là một ngôi chùa Nam tông mới thành lập năm 2016.


13. Chùa Linh Sơn ở đường Cô Giang, quận 1, TPHCM.


14. Chùa Linh Sơn ở ấp Hậu Lân, xã Bà Điểm, huyện Hóc Môn, TP. Hồ Chí Minh.


15. Chùa Linh Sơn Hải Hội, ở đường Phan Huy Ích, phường 14, quận Gò Vấp TP. HCM.


16. Chùa Linh Sơn Đông Thuyền ở đường Lê Ngô Cát, phường Thủy Xuân, thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên - Huế.


17. Chùa Linh Sơn Pháp Ấn ở đội 5, thôn Khánh Thành, xã Suối Cát, huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hòa.


18. Chùa Linh Sơn trên núi Cao Cát ở đảo Phú Quý (xã Ngũ Phụng, huyện Phú Quý, tỉnh Bình Thuận).


19. Chùa Linh Sơn tọa lạc ven núi Bà, huyện Phù Cát, tỉnh Bình Định.


20. Chùa Linh Sơn ở đường Nguyễn Trung Trực, Khu phố 1, Thị trấn Vĩnh Bình, huyện Gò Công Tây, tỉnh Tiền Giang.


21. Chùa Linh Sơn ở Ấp 7 (Giồng Tháp), xã Tân Tây, huyện Gò Công Đông, tỉnh Tiền Giang.


22. Chùa Linh Sơn ở
 khu phố 6, thị trấn Gio Linh, huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị.


23. Chùa Linh Sơn tại phường Hải Yên, TP Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh 


24. Chùa Linh Sơn ở đường Trần Khát Chân, phường Thanh Nhàn, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội. Còn gọi là chùa Thanh Nhàn hay Linh Sơn Thanh Nhàn.


Tới đây ta tạm ngừng chắc được rồi, dù tìm nữa chắc còn nữa. Nhiêu đây chắc đã đủ để chứng minh rằng số ngôi chùa mang tên Linh Sơn ở Việt Nam rất nhiều!

Phạm Hoài Nhân

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét