Ta gọi tên chùa Khmer

 

Chùa Monivongsa Bopharam ở Cà Mau

Miền Tây Nam bộ có nhiều ngôi chùa Khmer đẹp và nổi tiếng. Tên chùa bằng tiếng Khmer dài và khó nhớ (nhớ... chết liền!), cho nên người Việt ta... tự đặt ra những cái tên mới cho dễ gọi, dễ nhớ. Cách gọi tên thường là dựa theo đặc điểm của chùa hoặc phiên âm nôm na tên Khmer theo giọng Nam bộ.

Ngôi chùa nổi tiếng ở Sóc Trăng có tên là Serây Tê Chô Mahatúp, vốn có nghĩa là do phước đức tạo nên. Chùa có nhiều dơi, nên người ta gọi là Chùa Dơi luôn cho tiện. Chùa lại còn được gọi là Chùa Mã Tộc. Ủa, sao đã dơi lại còn có ngựa (mã) vô đây? Hay đây là chùa của dòng họ Mã? Hổng phải, Mã Tộc là do người Việt phiên âm tên Mahatúp đó mà!

Ở Trà Vinh, chùa Kompong Chrây được người dân gọi là chùa Hang, vì cổng chùa có hình dạng  như cái hang.

Chùa Chén Kiểu

Chùa Wath Shro Loun ở Bạc Liêu tên khó đọc, khó nhớ quá, nên người Việt đọc thành chùa Sà Lôn. Chùa này được trang trí bằng rất nhiều mảnh vỡ chén, đĩa sứ nên dân gian đặt luôn tên là chùa Chén Kiểu cho dễ hiểu!

Ngôi chùa ở Trà Cú (Trà Vinh) có tên là Bhagraja Duonkev Phnô Đưng. Đây là tên tui ghi lại theo bảng tên ghi ở cổng chùa chớ không tài gì nhớ nổi. Vậy nên người dân nơi đây đọc tắt là chùa Phnô Đôn, hoặc đơn giản hơn nữa là chùa Nô Đôn. Thế nhưng đó chưa phải là cái tên thông dụng nhứt, tên thông dụng nhứt là Chùa Cò, vừa dễ nhớ, vừa dễ hiểu, lại dễ đọc. Gọi tên như vậy vì ở chùa này có rất nhiều cò. 

Chùa Cò

Ngoài ra, người ta còn gọi tên chùa theo tên địa phương nơi ngôi chùa tọa lạc, nên chùa Cò còn gọi là chùa Giồng Lớn, vì tọa lạc tại ấp Giồng Lớn, xã Đại An, huyện Trà Cú.

Cùng theo nguyên tắc gọi tên theo tên địa phương còn có chùa Selatro ở Châu Thành, Trà Vinh. Chùa này tọa lạc tại ấp Điệp Thạch, xã Đa Lộc, huyện Châu Thành nên người dân gọi là chùa Điệp Thạch.

Hầu như tất cả những chùa Khmer tui đã từng viếng thăm đều có tên tiếng Việt dễ nhớ theo một trong ba quy tắc như nêu trên: đọc gọn tên Khmer theo giọng Nam bộ; đặt tên theo đặc điểm của chùa; đặt tên theo địa phương nơi tọa lạc ngôi chùa.

Chùa Monivongsa Bopharam

Tui tới Cà Mau và viếng thăm ngôi chùa Khmer nổi tiếng ở đây: chùa Monivongsa Bopharam. Lại là một cái tên Khmer dài thoòng, khó nhớ nên tui coi thử nó có tên gì dễ đọc hay không. Chùa này lớn, đẹp, nhưng không có đặc điểm riêng biệt gì như nhiều cò, nhiều dơi hay bằng chén kiểu... để có tên theo quy tắc này. Cũng không nghe thấy tên đọc tắt. Bạn có biết dân Cà Mau gọi tên chùa này là gì không? Là chùa Phường 1, bởi vì chùa Monivongsa Bopharam tọa lạc tại phường 1, thành phố Cà Mau.

Mặc dù vẫn đúng theo một trong các quy tắc gọi tên mà ta đã kể ở trên, nhưng một ngôi chùa Khmer to lớn, hoành tráng lại được gọi tên là chùa Phường 1 thì quả là... nghe hơi ngộ ngộ, phải không bạn? 

Phạm Hoài Nhân