Chùa Hang (Linh Sơn Long Châu)

Chùa Hang núi Bà Đen

Đường đến chùa Hang

Tiền đường chùa Hang (Linh Sơn Long Châu), luôn đông người lễ Phật. Ảnh: Phạm Hoài Nhân

Ngôi chùa chính trên núi Bà Đen là chùa Linh Sơn Tiên Thạch, tức chùa Bà Đen. Phật tử lên núi Bà Đen lễ Phật thì chắc chắn là lên chùa Bà Đen rồi sau đó mới viếng thăm các chùa khác, nếu có. Chùa Hang chỉ là một ngôi chùa nhỏ ở gần đó, được xây dựng sau chùa Bà Đen rất lâu.

Thế nhưng tuyến cáp treo lên chùa ở núi Bà Đen mang tên tuyến cáp treo Chùa Hang, ga đến là ga Chùa Hang chớ không phải Chùa Bà. Khi tới ga, phía bên trái cổng ra là chùa Hang, phía bên phải là chùa Bà. Vậy ghé đâu trước? Nhân viên hướng dẫn ở đây sẽ khuyên bạn nên ghé thăm chùa Hang trước rồi đến chùa Bà sau.

Ga Chùa Hang. Ảnh: Phạm Hoài Nhân

Sao có chuyện ngược đời vậy? Lý do khá đơn giản: từ chùa Hang, du khách qua chùa Bà cách đó 300 met rồi sau khi viếng chùa xong tiếp tục đi đến ga Hòa Đồng để lên đỉnh núi. Nếu viếng chùa Bà trước mới tới chùa Hang thì sau đó phải lặp lại quãng đường từ chùa Hang tới chùa Bà trước khi đi đến ga Hòa Đồng.

Chùa Hang có từ khi nào?

Chùa Bà (Linh Sơn Tiên Thạch) ra đời khoảng giữa thế kỷ 18. Khoảng trăm năm sau, năm 1857 Tổ Phước Chí đã bỏ ngôi chùa cũ lợp lá, vách ván, tổ chức xây dựng ngôi chùa mới khang trang. Cùng lúc đó, cách chùa khoảng 300 m, một nhà sư người Chiêm Thành, tục gọi là ông Chàm và nhà sư Huệ Mạng – Kim Tiên lấy hang đá làm nơi tu hành. Khoảng năm 1864, sư Huệ Mạng khai sơn chùa lấy tên là Linh Sơn Long Châu, tên dân gian là chùa Hang. Như vậy, nếu xét thời điểm ra đời thì chùa Hang sau chùa Bà khoảng trăm năm, còn nếu xét thời điểm xây dựng khang trang thì hai ngôi chùa gần như được xây dựng đồng thời.

Khu vực hang đá của chùa Hang. Ảnh: Phạm Hoài Nhân

Sự tích ông Đá nứt hai trên núi Điện Bà

Tác giả Huỳnh Minh trong Tây Ninh Xưa và Nay kể câu chuyện Sự tích ông Đá nứt hai trên núi Điện Bà như sau:

Ngày xưa, khách hành hương lên núi Điện Bà, muốn viếng Chùa Hang, phải đi vòng xuống suối rất cực nhọc khó khăn. Sở dĩ phải đi vòng như vậy là vì giữa đường đi, bị một ông Đá to chận lấp. (ở đây, chúng tôi dùng danh từ địa phương, gọi ông Đá thay vì gọi cục đá, viên đá hay tảng đá…). Lúc bấy giờ, vị Tổ thứ ba của Linh Sơn tự là Tánh Thiền lấy làm xốn xang trước cảnh bá tánh phải vất vả đi vòng quanh như vậy. Tổ muốn rút ngắn đường đi cho khách thập phương đến viếng chùa Hang, nhưng chẳng biết làm cách nào. Tổ chỉ còn cách mong chờ nơi quyền linh của chư Phật Thánh Tiên. Tổ thành tâm cầu nguyện; mỗi đêm Tổ đến nơi ông Đá tụng kinh Kim Cang, và khấn vái cầu xin ơn trên hoặc dời ông Đá đi nơi khác, hoặc xin ông Đá nứt ra để có lối đi cho bá tánh. Tổ tụng kinh và cầu nguyện đúng một trăm ngày và vào ngày chót, một hiện tượng lạ xảy ra là ông Đá nứt đôi ra, và hai bên đá dang ra chừa một lối đi bề ngang lối 1,5 m. Từ đó nhân dân lên núi có lối đi qua chùa Hang một cách dễ dàng. Sự việc ông Đá nứt hai đó, được lưu truyền hơn một trăm năm qua trong nhân gian, nhứt là trong khắp địa phương Tây Ninh.

Câu chuyện kể trên được mọi người kể lại giống nhau, riêng chi tiết vị Tổ đã niệm kinh khiến đá nứt hai thì đã được đính chính lại là Tổ Huệ Mạng - Kim Tiên chớ không phải Tổ Tánh Thiền (theo Trần Vũ, báo Tây Ninh ngày 11/5/2022).

Nơi thờ cúng của chùa Hang

Chùa Hang có 2 khu vực thờ cúng là chùa nhân tạo và hang đá tự nhiên.

Các hốc đá được tận dụng để bố trí các trang thờ, tượng thờ. Ảnh: Phạm Hoài Nhân

Khu vực hang đá tận dụng các hang hốc để bố trí các tượng thờ, trang thờ như: 3 ông Phúc Lộc Thọ, Thổ Địa – Thần Tài, Phật Thích Ca Mâu Ni nhập Niết Bàn, Phật Di Lặc, Ngũ Hành Nương Nương…

Do tận dụng địa hình tự nhiên nên nơi đây khá chật chội. Tuy vậy người đến cúng lễ khá đông và nghiêm trang. Đặc biệt là nơi đây có khá nhiều... khỉ. Chúng ngồi khắp nơi, giương mắt nhìn người đi lễ.

Những chú khỉ nhởn nhơ khắp nơi. Ảnh: Phạm Hoài Nhân

Phía ngoài khu vực hang đá có một bia tưởng niệm: Nơi đây 181 cán bộ, chiến sĩ trinh sát thuộc Phòng Quân báo - Bộ Tham mưu Miền (B2) - Đơn vị anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân đã anh dũng hy sinh trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước.

Bia tưởng niệm này gián tiếp cho biết khu vực chùa Hang ngày xưa là nơi ẩn náu, hoạt động của Liên đội 7 trinh sát và Tiểu đoàn trinh sát 47.

Bia tưởng niệm 181 liệt sĩ. Ảnh: Phạm Hoài Nhân

Khu vực chùa nhân tạo: Phía trước thờ Quan Thế Âm Bồ Tát. Tầng trệt chính điện thờ Sư Tổ Đạt Ma, bên trái thờ Bà Linh Sơn – Bà Chúa Xứ. Tầng lầu: chánh điện Phật thờ Địa Tạng Vương Bồ Tát, Tam bảo, Ngọc Hoàng Đại Đế, Hộ Pháp, Phật Thích Ca Mâu Ni, Đạt Ma Sư tổ…

Khu vực chùa nhân tạo. Ảnh: Phạm Hoài Nhân

Không gian tương đối chật hẹp, người đông, lại thêm nhang khói nên ở đây hơi ngột ngạt. Dẫu vậy, lòng thành kính khiến chùa Hang luôn đông người cúng bái.

Bên ngoài khu vực thờ cúng của chùa Hang. Ảnh: Phạm Hoài Nhân

Phạm Hoài Nhân